Visieleren

Doel en wijze van aanpak

Een visieleertraject ondersteunt organisaties die te maken hebben met een complex vraagstuk. Samen met inwoners en een expertteam, dat als kritische vriend een frisse blik van buitenaf biedt, wordt met alle relevante partijen en organisatielagen gereflecteerd. Een visieleertraject fungeert als vliegwiel voor een veranderopgave door organisaties te helpen beweging te creëren en strategische keuzes te maken. Het biedt een structuur om betrokkenen niet alleen te laten reflecteren op het vraagstuk, maar ook om concrete stappen richting verandering te formuleren.

Een complex vraagstuk is bijvoorbeeld het inrichten van de toegangsorganisatie en de stevige lokale teams. De organisatie en versterking van de toegang tot het sociaal domein kent door de complexiteit vaak knelpunten. Het visieleerteam beschikt over kennis over en ervaring met deze knelpunten en pas dit toe in het traject. Zij benoemen de strategische uitdagingen die zij zien en zorgen ervoor dat (het perspectief van) de inwoner centraal staat, en op een degelijke manier betrokken wordt. Gezamenlijk komen we tot een advies en handelingsperspectief voor een verbetertraject waar je zelf verder mee aan de slag kunt. Je gaat als gemeente 12 weken met behulp van het Platform Sociaal Domein een oplossing vinden om de toegang tot het sociaal domein te optimaliseren.

Visieleren is een neutrale aanpak en kan ook voor verschillende doelen en onderwerpen ingezet worden, zoals bijvoorbeeld de toegang tot het sociaal domein, schuldhulpverlening, toezicht, bestaanszekerheid.

De methodiek van een visieleertraject is flexibel en kan zowel in een lichte als intensieve vorm worden toegepast. Het traject bestaat grofweg uit drie modules, die elk twee stappen omvatten. Bij een volledig visieleertraject worden alle drie de modules doorlopen, wat neerkomt op zes stappen in totaal. Daarnaast is het mogelijk om de modules afzonderlijk in te zetten, afhankelijk van de specifieke behoefte of situatie.

De modules van een visieleertraject, inclusief de stappen waar zij uit bestaan, zijn als volgt:

Module 1: vraagstuk verhelderen en vastklikken kernvraag

• Vraagverheldering: verkenning en verheldering van het vraagstuk. ​

• Kick-offsessie: ​gezamenlijk bepalen en vastklikken van de kernvraag en bepalen welke perspectieven gehoord moeten worden in de duo-interviews.

Module 2: verdiepen van de kernvraag door meerdere perspectieven

• Duo-interviews: in deze duo-interviews gaan de verschillende perspectieven in gesprek om perspectieven uit te wisselen en eerste oplossingsrichtingen te verkennen.​

• Synthese: analyse van de duo-interviews.

Module 3: verdieping en formuleren handelingsperspectief

• Ontwerpsessie​: na een analyse van deze interviews, wordt een oplossingsgerichte ontwerpsessie ingericht, waarmee het handelingsperspectief ontstaat.​

• Borgingssessie: het expertteam stelt een handelingsperspectief op, wat gepresenteerd en getoetst wordt tijdens de borgingssessie.

Voor wie

Gemeenten, toegangspartners en inwoners/ervaringsdeskundigen.

Praktijkervaringen

Inmiddels zijn er 15 visieleertrajecten uitgevoerd bij individuele gemeenten of gemeentelijke regio's. Momenteel loopt een impactevaluatie naar de validering van het visieleren. Er zijn verschillende (praktijk)voorbeelden op het gebied van het inrichten van toegang/lokale teams waar visieleren voor is ingezet.

Meer informatie? Bezoek onderstaande links of neem contact op met een regio-adviseur.

Wanneer niet doen

• Als er geen breed gedragen urgentie of motivatie is binnen de organisatie of bij de betrokken partijen, kan het moeilijk zijn om draagvlak te creëren voor het proces. 

• Wanneer er een snelle oplossing of direct resultaat wordt verwacht, kan visieleren niet het juiste instrument zijn. Het proces vraagt tijd, herhaling en een lerende houding, wat niet past bij situaties waarin kortetermijnoplossingen nodig zijn. 

• In organisaties waar weinig ruimte is voor experimenteren, reflecteren of samenwerken, kan visieleren vastlopen.