Ins en outs van Wonen Eerst: hoe maak je de transitie naar duurzaam wonen mogelijk?
Tijdens de workshop ‘Ins en outs van Wonen Eerst’ namen Anke Jansen en Mirjam van der Hoek van Housing First deelnemers in korte tijd mee in wat Wonen Eerst inhoudt, waarom het werkt en hoe je vanuit de huidige situatie stappen zet richting deze aanpak. Wonen Eerst is het krachtige uitgangspunt in het Nationaal Actieplan Dakloosheid, maar de weg ernaartoe vraagt om keuzes, durf en samenwerking.
Housing First Nederland biedt ondersteuning binnen deze opgave als opleider, expert, aanjager, facilitator en adviseur. “Ik wilde in de workshops vooral duidelijk maken wat Wonen Eerst is en hoe deze ontwikkeling in Nederland kan plaatsvinden. Daarbij gaven we tips over welke stappen organisaties kunnen zetten en waar je allemaal aan moet denken”, vertelt Anke. Medewerkers van corporaties, zorginstellingen en gemeenten waren aanwezig bij de sessies en de kritische vragen bleven niet uit.
Een veelgehoorde vraag tijdens de workshops was: hoe breng je de verschillende leefwerelden van corporaties en gemeenten samen? Anke: “Woningcorporaties moeten het vertrouwen hebben in de samenwerking met gemeenten en zorginstanties. Tegelijkertijd maken ze zich soms zorgen over doelgroepen waarvoor de zorg niet zo goed is ingericht. Het gesprek over randvoorwaarden moet je willen voeren. Dat gebeurde gelukkig tijdens de workshops.” Sommige regio’s zijn vooral bezig met het creëren van draagvlak, andere regio’s zijn al verder. “Je kunt elkaar ook inspireren. In Arnhem bestaat bijvoorbeeld nu de functie van strategisch beleidsadviseur Wonen Eerst. Dat is fantastisch!”
Eigen regie als leidend principe
Een van de leidende principes van Wonen Eerst is eigen regie en keuzevrijheid. “Dat kun je op heel veel manieren invullen”, zegt Anke. “Als iemand een woning aangeboden krijgt, is respect voor autonomie essentieel. Onze persoonlijke meningen doen er minder toe. Als het voor iemand geen oplossing is, dan is het dat ook niet. Dat maakt het een complex vraagstuk.”
Ingewikkelde transitie, maar de wil is er
Het sociaal domein staat aan de basis van deze opgave, maar heeft niet altijd de juiste tools in handen. Daardoor werkt iedereen vanuit zijn of haar eigen perspectief. Begrijpen waar die perspectieven vandaan komen en ontdekken waar wel speelruimte zit, is een uitdaging. Erkennen dat Wonen Eerst een ingewikkelde transitie omvat, helpt daarbij. Tegelijkertijd merkte Anke tijdens de workshop veel motivatie om nú stappen te zetten. “De wil is er, absoluut.”
Werkwijze
Tijdens de workshop vertelden Anke en Mirjam hoe Housing First Nederland deze transitie aanpakt. “We beginnen met een verkenningsfase. We creëren eerst bewustwording: wat is de context, hoe verloopt de huidige samenwerking, hoeveel dakloze mensen zijn er en uit welke groepen bestaan ze? Welke stakeholders spelen een rol? Hoeveel geld gaat er nu in om, bijvoorbeeld in de Maatschappelijke Opvang? Is er opvang voor jongeren? In deze fase bespreken we ook wat dakloosheid doet met mensen en wat het de samenleving kost”, geeft Anke aan.
Daarna volgt de ontwerpfase. “Dan gaan we aan de slag met de programmastructuur voor de transitie Wonen Eerst: voor welke groepen doen we wat, welke werkprocessen zijn nodig, welke samenwerkingsafspraken maak je? En we kijken naar communicatie: hoe creëer je draagvlak en ga je stigmatisering tegen? Hoe brengen we de goede verhalen aan het licht?” Draagvlak door alle lagen van de organisatie heen, inclusief het bestuur, is onmisbaar.
Tot slot is er de uitvoeringsfase. “Zo’n hele transitie is echt een meerjarenplan. Maar nogmaals: de wil is er. Dat stemt mij optimistisch.”
Meer informatie
Meer weten over Housing First? Neem contact op met Anke via anke@housingfirstnederland.nl of kijk op housingfirstnederland.nl/