Grip op governance in de sociale infrastructuur

Een 'tour d'horizon', zo noemt Lobry zijn aanpak bij gemeenten. Hij adviseert hen over bestuurlijke en juridische mogelijkheden waarmee zij de sociale infrastructuur toekomstbestendig kunnen inrichten. Onlangs ondersteunde hij een regio bij de vraag hoe zij de aansturing van het sociaal ontwikkelbedrijf opnieuw kunnen vormgeven. "Deze regionale samenwerking verliep via een gemeenschappelijke regeling en gezamenlijk aandeelhouderschap. Maar de belangen liepen uiteen: niet iedere gemeente wilde dezelfde diensten afnemen", vertelt Lobry.

Helderheid in eigenaarschap

Privatisering bleek geen reële optie. "Dan zou je meerdere bedrijven moeten vinden die de hardware en contracten overnemen, en dat was in deze regio niet haalbaar", legt Lobry uit. De keuze viel op een andere constructie: de grootste gemeente werd 100% aandeelhouder, terwijl de andere gemeenten deelnamen via een dienstverleningsovereenkomst.

"Op deze manier is het eigenaarschap helder belegd en weet iedereen wie welke doelgroep bedient. Bovendien kunnen kleinere gemeenten nu sturen op output in plaats van de interne bedrijfsvoering", zegt Lobry. Als maatwerkspecialist begeleidde hij het volledige proces: van de aandelenoverdracht tot de herinrichting van de juridische structuur en de besturing op basis van een nieuw risicoprofiel.

Rode draad

Lobry ziet een duidelijke rode draad in de gesprekken die hij door het hele land voert: "Sociaal ontwikkelbedrijven beschikken over veel kennis en ervaring over werken met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Gemeenten dat ondernemer hierin een grotere rol spelen, maar de meeste ondernemers hebben die ervaring nog niet. Sociaal ontwikkelbedrijven maken het mogelijk voor de ondernemers om deze mensen succesvol in te zetten door kennis en praktische oplossingen te bieden. Zo helpen de ontwikkelbedrijven ondernemers stap voor stap te groeien in hun maatschappelijke rol," vertelt hij.

De regio Den Haag laat duidelijk zien hoe dat in de praktijk werkt. Daar zijn taken als beschut werk en dagbesteding deels neergelegd bij landgoedbeheerder Ockenburgh. Op het landgoed is een leer-werkbedrijf ingericht waar mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt ervaring opdoen in de horeca. Vervolgens heeft het naastgelegen tuincentrum samen met het landgoed een speciale afdeling ingericht waar deze doelgroep kan leren en werken. "Het is een soort inktvlek-effect. Het laat zien hoe lokale kennisdeling en ondernemerschap elkaar versterken", geeft Lobry aan.

Kansen in de markt benutten

Lobry benoemt dat er voor gemeenten een belangrijke en mooie kans ligt om dit effect verder uit te bouwen. Zowel door de samenwerking met ondernemers op te zoeken als hen een grotere rol te geven in de infrastructuur voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. "Als je ondernemers bewust opzoekt en een deel van de verantwoordelijkheid bij hen neerlegt, kun je veel meer mensen aan werk helpen", ligt Lobry toe.

Toch ziet hij dat gemeenten bij aanbestedingen vaak vooral op de prijs selecteren, bijvoorbeeld bij groenbeheer en schoonmaak. "Daar liggen veel meer mogelijkheden", geeft Lobry aan. "Stel duidleijke MVO-eisen, ontzorg ondernemers op bepaalde aansprakelijkheden bij het inzetten van de doelgroep en stimuleer innovatieve vormen van samenwerking. Denk aan uitzendconstructies, groepsdetachering en publiek-private partnerschappen. En juist bij die ontzorging kunnen sociaal ontwikkelbedrijven een sleutelrol spelen door ondernemers te ondersteunen met kennis, ervaring en praktische oplossingen. Zo ontstaat ruimte voor ondernemers om maatschappelijk te groeien én meer werkplekken te creëren", vertelt Lobry.

Ook aan de slag in jouw regio?

Ook aan de slag met sturingsvragen in jouw regio? Wil je sparren met een juridisch maatwerkspecialist of heb je een vraag over de sociale infrastructuur inrichten in jouw regio? Wij denken graag met je mee. Neem contact op met het Adviesteam Sociale Infrastructuur voor advies en ondersteuning.

Over Eugène Lobry

Rol in adviesteam: maatwerkspecialist juridische vraagstukken.
Leeftijd: 66 jaar.
Gerelateerde projecten: scenario-studies en advies aan gemeenten bij stelselherzieningen in het sociaal domein.
Waarom haal je plezier uit het project met het Adviesteam? ik vind het mooi mijn brede kennis en ervaring over te dragen en daarmee gemeenten te ondersteunen om een passende veranderstrategie te kiezen voor sociaal ontwikkelbedrijven.