Beleid dat werkt, begint in de praktijk: de ervaring van Anneloes

In de reeks ‘Beleid dat werkt, begint in de praktijk’ lichten we een aantal inspirerende praktijkvoorbeelden toe. Deze voorbeelden komen van de eerste leergang van de opleiding ‘Van praktijk naar beleid’ en laten zien hoe je de kloof tussen praktijk en beleid overbrugt. Tijdens deze opleiding ga je actief de praktijk in door gesprekken te voeren met inwoners, ervaringsdeskundigen en uitvoerende professionals. Daarnaast krijg je concrete tools en begeleiding om deze aanpak ook in jouw werk als beleidsmaker toe te passen.

Van luisteren naar veranderen

Deelnemer Anneloes ging de praktijk in met haar casus over re-integratie van ex-gedetineerde mannen. Zij boog zich over de vraag ‘Hoe kunnen we de nazorg van ex-gedetineerde mannen inrichten zodat deze aansluit op hun individuele behoeften en omstandigheden en zij met meer zelfvertrouwen en steun onderdeel kunnen zijn van de maatschappij?’

Vanuit deze vraag ging ze in gesprek met mensen die al vaker in detentie hadden gezeten, zowel langdurig als kort. Zij had hierbij een toegankelijke houding, stelde open vragen en gaf ruimte door interventies bewust achterwege te laten. Maar de sleutel tot een open en eerlijk gesprek, was dat zij echt de tijd nam en oprecht luisterde.

Wat begon als verkennende gesprekken, groeide uit tot waardevolle inzichten over wat gedetineerden daadwerkelijk nodig hebben om weer mee te kunnen doen in de samenleving. Het belangrijkste inzicht is dat het belangrijk is in gesprek te gaan met de doelgroep en aan te sluiten bij hun leefwereld. “Gesprekken geven zoveel meer beeld van de gedetineerden zelf. Daardoor realiseerde ik me dat ik een doelgroep onbewust over één kam scheer, terwijl het in de praktijk heel anders is voor iedereen", geeft Anneloes aan. Zo leer je wat de individuele behoeften zijn en wat de doelgroep écht nodig heeft, zodat je beleid kan laten aansluiten bij de praktijk.

De gesprekken met de professionals leverden minstens zoveel op. Waar Anneloes een taakomschrijving kreeg als antwoord op haar vraag ‘Wat doe je?’, ontstonden er bij haar vraag ‘Wat is er écht nodig voor deze mensen?’ persoonlijke en betrokken antwoorden met inzicht vanuit de praktijk. “Dan zie je ook weer dat je professionals soms de ruimte moet geven om te doen wat nodig is en dat ze eigenlijk begrensd worden door de kaders waarin ze werken”, zegt Anneloes. Zo kan een ex-gedetineerde een treinkaartje krijgen tot de gemeente van herkomst, terwijl de wens soms bij een ander het eindpunt ligt. De flexibiliteit om van de standaard regels af te wijken, ontbreekt op zulke momenten.

Anneloes bundelde haar inzichten in een poster, die veel herkenning opriep bij collega's en andere professionals. Inmiddels is de poster uitgegroeid tot inspiratiebron en deelt Anneloes haar inzichten bij partnerorganisaties, stuurgroepen en gemeenten in de regio. Haar praktijkonderzoek zet aan tot reflectie en motiveert tot een concrete aanpassing en verbetering van beleid, zodat het beter aansluit bij de leefwereld van de mensen om wie het gaat.

Poster geïllustreerd door Cynthia Schrijver, ©SchrijverSignature.

*Leefgebieden zijn: identiteitsbewijs, werk en inkomen, schulden, zorg, onderdak en sociaal netwerk. Zie deze bron voor meer informatie over leefgebieden.

Ook aan de slag?

Werk je in het sociaal domein en wil je beleid maken dat begint bij de praktijk? De opleiding ‘Van praktijk naar beleid’ neemt jou hier stap voor stap in mee. Je wordt uitgedaagd je aannames los te laten en met een open blik de praktijk in te stappen. “Wat echt is blijven hangen, is hoe zeer de praktijk verrast. Ik dacht dat ik goed voorbereid was, maar in elk gesprek gebeurde weer iets onverwachts”, vertelt een deelnemer.

De opleiding is opgebouwd uit vier modules, waarin je ook methoden, concrete voorbeelden en literatuurtips krijgt. De focus ligt op ervaringskennis inzetten om beleid scherper en mensgerichter te maken. Samen met andere deelnemers, docenten en ervaringsdeskundigen onderzoek je wat nodig is om beleid te maken dat ertoe doet.