Financiële keuzes maken met scenario’s

In de eerste handreiking ‘Explicitering budgetten Participatiewet en Wsw’, gemaakt in opdracht van het ministerie van SZW, staat helder uitgelegd hoe de geldstromen vanuit de Participatiewet en de Wsw lopen. De handreiking is een belangrijke bron van kennis, stelt Ter Beek. “Het document is een mooi startpunt. Natuurlijk zijn er heel wat stappen extra nodig om tot een goede toekomstvisie en daarop te baseren strategie te komen. Je begint met de vraag: waar staan we nu? Waar willen we heen, en welke keuzes liggen er dan op tafel om de noodzakelijke transitie zo goed mogelijk vorm te geven?"

Scenario’s als stuurinstrument

Ter Beek helpt gemeenten en sociaal ontwikkelbedrijven om die vragen concreet te maken. De specialist haakt aan bij visietrajecten vanuit het Adviesteam. Onderdeel van zijn werk is samen met de opdrachtgever financiële scenario’s ontwikkelen en doorrekenen. “Door de scenario’s naast elkaar te leggen, krijg je het noodzakelijke inzicht. Je ziet bijvoorbeeld wat er gebeurt als je niets doet, het nulscenario. Waar sta je dan in 2030 of 2035? Wat gebeurt er als de Wsw-uitstroom doorzet zonder nieuwe instroom? Hoe ziet je bedrijf eruit als die nieuwe instroom er wel is en wat zijn dan de financiële consequenties?”

“Als je inzet op het bevorderen van nieuwe instroom, op welke doelgroepen richt je je dan? Het maakt voor de benodigde werksoorten, begeleiding en financiën nogal wat uit of de focus ligt op beschut werk of op de inzet van loonkostensubsidie voor mensen met meer loonwaarde. En hoe ziet het eruit als je fuseert met een gemeentelijke sociale dienst of de samenwerking daarmee intensiveert? Het helpt enorm om al die mogelijke routes op papier te zetten”, vertelt Ter Beek.

Format voor strategisch inzicht

Een belangrijk hulpmiddel daarbij is een financieel overzicht, waarin werksoorten, doelgroepen, inkomsten en uitgaven helder in kaart worden gebracht. “Geen ingewikkelde spreadsheets met 88 tabbladen, waarvan alleen de maker begrijpt wat er staat. Echt compact overzicht waarmee je duidelijkheid schept: wat haal je binnen, wat kost het, wat levert het op? Eerst overzicht creëren en dan inzicht in de effecten van mogelijke keuzes.”

Daarmee kunnen bestuurders en beleidsmakers onderbouwde keuzes maken die zowel financieel als maatschappelijk verantwoord zijn. Want volgens Ter Beek gaat het zeker niet alleen om keuzes op basis van geld. “Je moet ook kijken: voor wie doe je het? Wat is de maatschappelijke waarde?”

Investeren in mensen loont

Een mooi voorbeeld vindt Ter Beek een sociaal ontwikkelbedrijf dat ervoor kiest om met kleine teams in groenvoorziening en schoonmaak te werken. “Daardoor slaagt dit bedrijf erin om bij deze werksoorten relatief grote aantallen mensen op beschutte werkplekken te plaatsen. De extra begeleiding en daarmee hogere kosten worden terugverdiend, omdat deze mensen nu productiever zijn en per saldo minder kosten. Ook voor deze medewerkers is het goed. Zij krijgen er een uitdagender werkplek voor terug. Het is nu eenmaal leuker werk dan bijvoorbeeld repeterend werk. Het draagt daarmee bij aan de ontwikkeling van de werknemers.” Het laat volgens Ter Beek zien dat investeringen in kleine, goed begeleide teams op termijn financieel voordeliger kan zijn.

Een ander scenario dat Ter Beek regelmatig uitwerkt, is de inzet op garantiebanen en loonkostensubsidie (lks). Het gaat dan over mensen die met begeleiding en gerichte matching aan het werk kunnen bij reguliere werkgevers. “Dit scenario is aantrekkelijk, omdat het perspectief biedt op duurzame uitstroom naar regulier werk met relatief lage kosten per plaatsing”, legt Ter Beek uit. “Het vraagt wel om een de juiste begeleiding en goede samenwerking met werkgevers, UWV en gemeentelijke diensten.” 

Denkproces een zetje geven

De specialist benadrukt dat het Adviesteam altijd samen optrekt met de opdrachtgever.  “We adviseren en begeleiden, maar we doen het samen. Het is niet zo dat wij een heel proces overnemen. We geven het denkproces waar nodig een zetje en voorzien mogelijke keuzes van een second opinion.” Er zijn dan ook geen voorkeursscenario’s. Elke situatie is anders en afhankelijk van de regionale context. “Daarom is het zo belangrijk om eens met een strategisch adviseur of specialist te sparren. Zo’n blik van buitenaf levert vaak verrassende inzichten en mogelijkheden op.” 

Wil je samen met Herbert of een van onze andere specialisten inzicht in jouw financiële situatie? Wij denken graag strategisch met je mee. Neem contact op via socialeinfrastructuur@vng.nl of bel 070-3738393.  

Over Herbert ter Beek

Rol in Adviesteam: Expert strategie en financiën transitie sociaal ontwikkelbedrijven
Leeftijd: 57 jaar
Gerelateerde projecten: Tientallen onderzoeks- en adviestrajecten gericht op de positie en ontwikkeling sociaal ontwikkelbedrijven
Waarom haal je plezier uit het project met het Adviesteam? Het is waardevol om sociaal ontwikkelbedrijven te ondersteunen op hele concrete aspecten bij de transitie.